Planingo’nun iş danışmanlığı uygulamasının lideri olan ortak Yulia Staneva, dijital dönüşümünün iş planlaması üzerine etkileri hakkında konuştu
Sürekli değişimin gerçekliğimiz olduğu günümüz şartlarında, , işletmeler, akut bir soruyla karşı karşıya: Finansal akışı etkili bir şekilde planlamak ve tedarik zincirlerini yönetmek mümkün mü? Planingo Ortağı ve İş Danışmanlığı Uygulama Lideri Yulia Staneva’ya göre bu sorunun yanıtı, işletmeleri daha adaptifhale getiren ve yeni zorlukların üstesinden gelmek için operasyonel ve stratejik planları hızla değiştirmeye yardımcı olan entegre planlamanın dijital dönüşümünde bulunabilir.
Julia, planlamanın dijital dönüşümü işletmeler için ne anlama geliyor?
– Dijital dönüşüm, yönetim kararlarının çok fazla dijital veriye dayalı olarak alındığı iş modelinde bir değişikliği içerir. Bunun öncesinde genellikle manuel işlemlerin BT sistemlerine aktarıldığı bir otomasyon süreci yer alır. Bu şekilde, şirkette daha gelişmiş araçların uygulanabileceği dijital veriler ortaya çıkar. Örneğin, kapsamlı tedarik zincirlerindeki olayları tespit eden ve bunlara gerçek zamanlı olarak yanıt verilmesine yardımcı olan Kontrol Kulesi. Ya da , fiziksel varlıkların dijital bir temsili olan ve farklı faktörlerin bunlar üzerindeki etkisini gösteren ve planlama ve karar verme süreçlerine yardımcı olan “digital twin”.
Çeşitli dijital planlama araçlarını kullanmak hangi iş segmenti için çok önemlidir?
– Belirsiz ve değişken iş ortamı esasen şirketler için yeni norm haline geldiğinden, bu sorunun doğru cevabı herkestir. Son yıllarda pandemi, bölgedeki jeopolitik istikrarsızlık, ticaret savaşları ve yaptırımların işletmeleri sürekli olarak tamamen yeni koşullara uyum sağlamaya zorladığını gördük: değişen tedarikçi yapıları, satış kanalları, nakliye rotaları, finansman planları….
Bu yeni normal, işletmeleri daha kısa zaman dilimleri için plan yapmaya zorluyor ve yakın geleceği yeterince değerlendirmelerine olanak tanıyor. Birçok kuruluş, stratejik ortaklarıyla (müşteriler veya tedarikçiler) ortak planlama başlatıyor. Bu, işletmenin, değişime verdiği yanıtta proaktif ve tutarlı olmak için yapılıyor, ancak bu tür işlemlerin manuel olarak sürdürülmesi çok zordur ve dijital araçlara ihtiyaç ortaya çıkmaktadır.
Sürekli değişim karşısında iş planlamasını destekleyebilecek teknolojiler var mı?
– Son yıllarda entegre iş planlamasının dijitalleştirilmesinde gerçek bir devrim yaşandı. Yenilikçi yaklaşımlara sahip BT platformları, çoğu zaman programlama bile gerektirmeden, kelimenin tam anlamıyla piyasaya fırladı ve hızla liderliği ele geçirdi. Bu sistemler, operasyonel ve finansal planları birbirine bağlıyor, karmaşık hesaplamalar için gelişmiş algoritmalar kullanıyor, karmaşık iş süreçleri oluşturmaya yardımcı oluyor, senaryolar ve plan versiyonlarıyla çalışmaya izin veriyor ve tüm departmanların işbirliği içinde çalışmasını sağlıyor.
İlginç bir şekilde, planlama sistemlerinin derecelendirmelerine bakarsanız, bugünün pazar liderlerinin çoğu 10-15 yıl önce mevcut bile değildi. Anaplan ve o9 gibi BT platformları, etkileyici bir hızda işlevsellik geliştirerek start-up’lardan lider satıcılara oldukça hızlı bir şekilde büyüdü.
Vurgulayabileceğiniz başlıca planlama zorlukları nelerdir?
– Dört ana zorluğun altını çizebilirim. Birincisi, ortamın değişkenliği nedeniyle planlama ve yeniden planlama döngülerinin sıklığının artması. İkincisi, planlama sürecinin departmanlar arasında çıkar çatışmaları yaratan çapraz fonksiyonel yapısı. Üçüncüsü, yönetim kararlarının kalitesini önemli ölçüde düşüren doğru zamanda ve yerde veri bulunamamasıdır. Sonuncusu ise, artık gerçekleri karşılamamasına rağmen işletmeler tarafından kullanılmaya devam eden eski BT sistemleridir.
Kazakistan’da iş dünyası: planlama alanında bölgesel bir özellik var mı?
– Planingo birkaç yıldır Kazakistan’da piyasada ve olgunluk seviyesi açısından Kazakistan’daki işletmelerin, diğerleri gibi, etkili yönetime yardımcı olmak için daha gelişmiş süreçlere ve sistemlere ihtiyaç duyduğunu görüyoruz. Belki iki özelliğe dikkat çekilebilir.
Sanayileşmiş birçok şirket hala üretim mantığını ticari mantığa tercih ediyor – bence bunun kökleri, genellikle planlı sanayi döneminde kurulan işletmelerin tarihinde bulunabilir. Kazakistan’daki işletmeler aktif olarak gelişmeye ve yeni pazarlara girmeye devam ettikçe, şirketler başarılı bir şekilde rekabet edebilmek ve sürdürülebilir kalabilmek için süreçlerini ve karar alma algoritmalarını gözden geçirmeyi gerekli buluyor.
Buna ek olarak, bölgenin finans kurumlarından da ilginç zorluklar geliyor. Kazakistan’daki tüketici pazarının bankacılık ve finans hizmetlerinin, en gelişmiş BT çözümlerinden destek gerektiren gerçekten gelişmiş yönetim sistemleri ve iş modelleri geliştirdiği bir sır değil.
Öngörümaşaması iş planlamasında nasıl bir rol oynar?
– Talep tahmini (forecasting), klasik satış ve operasyon planlama (S&OP) sürecinin adımlarından biridir. Öngörüm olmadan bir plan oluşturamazsınız ve tüm operasyonel döngüyü doğrudan etkiler. Ancak işletme için önemi sektörden sektöre farklılık gösterir.
Örneğin perakende sektöründe şirketler her an en güncel tahmine sahip olmak için çaba gösterir. Bu amaçla talep algılamayı geliştirirler – örneğin satış noktasındaki ödeme verilerinin yardımıyla en ufak piyasa sinyallerini gerçek zamanlı olarak yakalarlar. Bu bilgiler, örüntü tanıma algoritmaları tarafından işlenerek, hava durumu veya mağazanın bulunduğu bölgedeki bir olay gibi çeşitli faktörlerin satışlar üzerindeki etkisini oldukça doğru bir şekilde tahmin edebiliyor.
Bununla birlikte, metal gibi sektörlerde talep daha stratejik olarak tahmin edilir, çünkü tüm üretim planı operasyonel ufukta sözleşmeli siparişler için tam olarak planlanabilir.
Bir işletmenin ne zaman optimizasyona ihtiyacı olduğunu ve bunu uygulamak için hangi etkili araçların kullanılabileceğini nasıl belirleyebilirsiniz?
– Genellikle işletmenin kendisi optimizasyon zamanının geldiğini görür. Değişim talebi ya yukarıdan gelir – üst yönetim şirketin verimsiz olduğunu ve kar marjlarını kaybettiğini keşfettiğinde ya da aşağıdan – operasyonlarda yer alan çalışanlar mevcut uygulamalar altında iş görevlerini yerine getirmenin imkansız olduğunu fark ettiğinde. Peki hangi işin yapılması gerektiğini nasıl anlayacaksınız? Öncelikle genel bir teşhis yapılmasını tavsiye ederim: şirketin hangi süreç olgunluğu seviyesinde olduğu, stratejik hedeflerinin ne olduğu, sürecin ilgili katılımcılar için rahat olup olmadığı, ticari müşterilerin sonuçtan memnun olup olmadığı. Tüm bunlar mevcut sancıların ve hedeflerin daha iyi anlaşılmasını sağlayacak ve bu da optimizasyon projesine yaklaşımı yapılandırmaya yardımcı olacaktır.
Düzgün yapılandırılmış bir planlama sürecinin değerini nasıl ölçersiniz?
– Değer çeşitli alanlardan gelebilir. Örneğin, artan hizmet seviyeleri, kaçırılan satışların azalması, optimize edilmiş envanter…. olarak ifade edilebilir. Bazen bir şirket sadece zarar yazmayı azaltarak ya da üretim programı veya satış planı için maksimum marj sağlayan bir optimizatör uygulayarak tüm projeyi bir yıl içinde amorti eder.
Deneyimlerime göre, bir S&OP süreci oluşturmak sadece şirketlerin farkına vardığı sorunları çözmekle kalmıyor, aynı zamanda daha önce görülemeyen verimsizlikleri de tespit ediyor. Bu, dijitalleşme projeleri sırasında kaçınılmaz olan geçmiş yaklaşımlar ve hesaplamalar üzerinde eleştirel düşünme yoluyla gerçekleşir. Böylece, planlama dönüşümünün ortaya çıkan değeri, başlangıçtaki beklentileri ve tahminleri belirgin bir şekilde aşarak şirketlerin kârını artırabilir.
Zhadi Turgumbaeva
Medya kaynağı: Forbes Kazakistan
